Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2008

Εδώ είναι, νάτος - κρέμεται εδώ σ'αυτήν την αγχόνη

Το τελευταίο διάστημα, ειδικά μετά τις επαναλαμβανόμενες αποτυχίες της ΑΕΚ, έχει αρχίσει να με απασχολεί πάλι το οντολογικό επιχείρημα για την ύπαρξη του Θεού.
Άνοιξα πάλι κάτι βιβλία που αναφέρονται στο θέμα και βρήκα δυο ιστορίες, που στο παρελθόν με είχαν ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΕΙ. Το ίδιο ακριβώς έπαθα και τώρα.
Θέλω, λοιπόν, να ξεκινήσω το σχόλιό μου με την παράθεση αυτών των δυο περιστατικών από την εποχή του Ναζισμού και να αποπειραθούμε να κάνουμε μια κουβέντα για το θέμα. Παρακαλώ να διαβαστούν προσεκτικά.
Η πρώτη είναι αφηγημένη από τον νομπελίστα συγγραφέα Elie Wiesel.
Μια μέρα η Γκεστάπο κρέμασε ένα παιδί. Ακόμα και τα Ες – Ες είχαν ενοχληθεί από την προοπτική να κρεμαστεί ένα παιδί μπροστά σε εκατοντάδες θεατές. Το παιδί που, θυμάται ο Βήζελ, είχε το πρόσωπο «θλιμμένου αγγέλου», ήταν σιωπηλό, ζωηρά ωχρό και σχεδόν γαλήνιο καθώς ανέβαινε στην αγχόνη. Πίσω από τον Βήζελ, ένας από τους άλλους κρατούμενους φώναξε: «Που είναι ο Θεός; Που είναι;»
Το παιδί έκανε μισή ώρα να πεθάνει, ενώ οι κρατούμενοι ήταν αναγκασμένοι να το κοιτούν στο πρόσωπο. Ο ίδιος άνδρας ξαναφώναξε: «Που είναι ο Θεός τώρα;»
Και ο Βήζελ άκουσε μια φωνή μέσα του να δίνει την απάντηση: «Εδώ είναι, νάτος – κρέμεται εδώ σ’αυτήν την αγχόνη».

Υπάρχει μια άλλη ιστορία ότι μια μέρα στο Άουσβιτς, μια ομάδα εβραίων πέρασε τον Θεό από δίκη. Τον κατηγόρησαν για ωμότητα και προδοσία. Όπως και ο Ιώβ, δεν έβρισκαν παρηγοριά στις συνήθεις απαντήσεις στο πρόβλημα του κακού και του πόνου εν μέσω αυτής της φρίκης. Δεν μπόρεσαν να βρουν δικαιολογία για τον Θεό, ούτε ελαφρυντικά, έτσι τον κήρυξαν ένοχο και, πιθανότατα, άξιο της ποινής του θανάτου. Ο ραβίνος εξήγγειλε την ετυμηγορία. Ύστερα κοίταξε πάνω και είπε ότι η δίκη τελείωσε: ήταν ώρα για την βραδινή προσευχή.

Αυτές οι ιστορίες δίνουν απάντηση στο ερώτημα αν υπάρχει θεός ή όχι; Υπάρχει ανάγκη να πιστεύουν οι άνθρωποι σε μια ανώτερη δύναμη, να πιστεύουν στον Θεό; Υπάρχει ανάγκη για τον άνθρωπο να ανατρέχει και να παραμένει προσκολλημένος στο Απόλυτο, που προέρχεται από τον Θεό; Να ερμηνεύει την ηθική απόλυτα; Είναι αυτός ο μόνος τρόπος που μπορεί ο άνθρωπος να αποφύγει στο μέλλον θηριωδίες ναζιστικού τύπου;
Αν υποθέσουμε ότι η αλήθεια δεν υπάρχει, δηλαδή ότι δεν υπάρχει μια βάση απόλυτης ηθικής, τότε έχει αλήθεια και η απόρριψη της βίας;
Θέλω να κλείσω το σύντομο σημείωμά μου, με δυο φράσεις, γραμμένες από δυο ασυμφιλίωτα άθεους συγκαιρινούς φιλόσοφους.
Αν δεν πιστεύουμε σε τίποτα, αν τίποτα δεν έχει έννοια και αν δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε καμία αξία, τότε όλα είναι δυνατά και τίποτα δεν έχει σημασία. Χωρίς υπέρ και κατά ο δολοφόνος δεν έχει ούτε δίκιο ούτε άδικο. Μπορούμε να συνδαυλίζουμε τη φωτιά στα κρεματόρια, όπως ακριβώς θα μπορούσαμε να αφοσιωθούμε στην περιποίηση των λεπρών. Η κακία και η αρετή γίνονται σύμπτωση ή καπρίτσιο (Αlbert Camus «Ο Επαναστατημένος Άνθρωπος»).
Με τον θεό εξαφανίζεται κάθε πιθανότητα να ξαναβρούμε τις αξίες ενός δυσανάγνωστου ουρανού. Δεν μπορεί να υπάρχει ένα καλό δεδομένο, εφόσον δεν υπάρχει καμία συνείδηση απεριόριστη και τέλεια για να το σκεφτεί. Δεν είναι γραμμένο σε κανένα μέρος ότι το καλό υπάρχει, ότι πρέπει να είμαστε τίμιοι, ότι δεν πρέπει να λέμε ψέματα (Ζ.Π. Σάρτρ «L'existentialisme est un humanisme», σχολιάζοντας τη διάσημη φράση του Ντοστογιέφσκι ότι «αν ο θεός δεν υπάρχει τότε τα πάντα ανατρέπονται»).

2 σχόλια:

ΓΙΩΡΓΟΣ είπε...

Μία απλή ερώτηση: με προκαλείς;

Νίκος είπε...

Πες μου σε παρακαλώ ότι η περί προκλήσεως ερώτηση ήταν ρητορική.
Ε, μα φυσικά σε προκαλώ!!!