Για όσους δεν ακούνε...

Είναι περίεργο αυτό το μαγικό στοιχείο που κάνει τους ανθρώπους να επικοινωνούν πραγματικά και μάλιστα να καταλαβαίνει ο ένας τον άλλον. Και παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις των μεγάλων γλωσσολόγων και γνωσιοθεωρητικών τελικά ΔΕΝ είναι απλά και μόνο η γλώσσα και η σχέση της με την σκέψη που έχει αυτό τον ρόλο.

Πέρα από τη γλώσσα και πέρα από το χρόνο που μπορεί να διαθέσει ο καθένας μας για να έρθει σε επαφή με τον άλλο, υπάρχουν επιπλέον ζητούμενα σε αυτό το ενδιαφέρον παιχνίδι της επικοινωνίας.

Κατ’ αρχήν είναι αυτό που οι ειδικοί της γλώσσας αποκαλούν διακειμενικότητα (intertextuality). Η διακειμενικότητα είναι όλες εκείνες οι κοινές καταβολές που έχουμε πριν μπούμε στην δοκιμασία μιας συζήτησης και μας κάνουν να κατανοούμε τα κωδικοποιημένα μηνύματα της. Έτσι, για παράδειγμα η αναφορά στο «γνωστό επεισόδιο στην βουλή» ή στην «γνωστή δημοσκόπηση της τάδε εφημερίδας» προϋποθέτει ότι ο συνομιλητής μας έχει γνώση του έτερου «κειμένου» ή της πληροφορίας που απαιτείται για να κατανοήσει το δικό μας «κείμενο».

Ωστόσο, η διακειμενικότητα δεν επαρκεί από μόνη της για να καταστήσει την αμφίδρομη επικοινωνία και το αντικείμενο της κατανοητό από τα εμπλεκόμενα μέρη. Αυτό που πάνω από όλα απαιτεί η πραγματική, η ουσιαστική, η βαθιά επικοινωνία είναι να έχει σκοπό, να έχει ουσία, να έχει περιεχόμενο! Χωρίς αντικειμενικό σκοπό κατανοητό από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, καθίσταται ανούσια και εντελώς ανέφικτη. Και επειδή από αυτόν εδώ το δικτυακό χώρο ο όρος «αντικειμενικό σκοπό» δεν έχει ουσιαστικό περιεχόμενο χωρίς περεταίρω προσδιορισμό πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο αντικειμενικός σκοπός της επικοινωνίας δεν είναι τίποτε περισσότερο από την κοινή συνισταμένη των υποκειμενικών και υστερόβουλων στόχων των εμπλεκομένων μερών της. Υπό αυτή την έννοια η επικοινωνία είναι πάντοτε μια μάχη με άγνωστο και συχνά αμφίρροπο αποτέλεσμα. Γιατί, οι υποκειμενικοί στόχοι δεν είναι απαραίτητα ούτε συμβατοί μεταξύ τους αλλά ούτε και ξεκάθαροι για οποιονδήποτε από τους εμπλεκομένους.

Τελικά, αν λάβει υπ’ όψη κανείς την πολυπλοκότητα, την αβεβαιότητα και το απρόβλεπτο ακόμα και της πιο απλής και καλοπροαίρετης επικοινωνίας, θα πρέπει να θεωρούμε τους εαυτούς μας τυχερούς αν και όταν καταφέρουμε να νοιώσουμε ότι πραγματικά επικοινωνήσαμε με κάποιον. Όταν αυτό αδυνατούμε να το καταφέρουμε, ίσως ο καλύτερος τρόπος είναι είτε η σιωπή είτε η (τακτική ή άτακτη) υποχώρηση.

Η ζωή είναι πολύ μικρή για να την αναλώνουμε έτσι...

ΓΠΚ

Υ.Γ. 1: Όλα τα ανωτέρω ισχύουν για πάσα μορφή επικοινωνίας: κοινωνική, οικογενειακή, φιλική, ερωτική!

Υ.Γ. 2: Πειράζει που εγώ δεν συμβιβάζομαι με ημίμετρα στον τομέα αυτό;

Υ.Γ. 3: Η ανάρτηση προορίζεται για όσους γνωρίζουν το σκοπό της!