Γύρω από ένα τραπέζι χτίζονται δεσμοί, παρέες, οικογένειες. Γύρω από ένα τραπέζι προετοιμάζεται ο έρωτας, ο πόλεμος, η προδοσία. Γύρω από ένα τραπέζι αποτιμάται το χθες, γίνεται συνείδηση το σήμερα και σκιαγραφείται το αύριο.
Στο δικό μας τραπέζι έπεσαν πολλά (χρόνια σου πολλά Παράκελσε που το προκάλεσες). Παιδιά έρχονται, σπίτια ανοίγουν, δουλειές αλλάζουν, επιχειρήσεις χτίζονται και διαλύονται, πληγές ανοίγουν και κλείνουν, κόσμος έρχεται και φεύγει. Η Φούσκα όμως ήταν ο κεντρικός άξονας της συζήτησης και το μοναδικό θέμα που άντεξε τόσο στην διάρκεια του φιλικού δείπνου. Κανένας δεν με διόρισε ή εξουσιοδότησε να λειτουργήσω ως εκπρόσωπος της ομήγυρης. Θεωρώ όμως ανάγκη να καταγράψω μερικά από τα (δικά μου) συμπεράσματα όπως προέκυψαν από τη συζήτηση και τα ερεθίσματα της.
Η συζήτηση ήταν σαφής: «Κάτι τρέχει με τη Φούσκα...». Το θέμα είναι τι!
Η Φούσκα ήταν ανάγκη, δεν ήταν υποχρέωση. Γιατί είναι ανάγκη να πεις αυτό που σκέφτεσαι, είναι ανάγκη να εκφράζεις αυτό που νοιώθεις, είναι ανάγκη να επικοινωνήσεις με τους γύρω σου. Ωστόσο, παραμένει υποχρέωση το να μην είσαι αμέτοχος και απαθής μέσα σε μια κοινωνία. Αλλά για αυτή την υποχρέωση υπάρχουν και άλλες διέξοδοι, δεν πρέπει (και μάλλον δεν μπορεί) να την φορτωθεί η Φούσκα! Το μόνο που θα μπορούσε να κάνει οποιοσδήποτε χώρος διαλόγου και έκφρασης απόψεων για την υποχρέωση αυτή είναι να δώσει ερεθίσματα και να προβληματίσει.
Συμφώνησα και συμφωνώ με το φίλο Νίκο: Δεν υπάρχει καμία απολύτως υποχρέωση για συναίνεση στη Φούσκα, για κοινή αντιμετώπιση θεμάτων, για κοινή «γραμμή» (μακριά από μας τέτοια πράγματα!). Επίσης δεν υπάρχει (και δεν χρειάζεται να υπάρξει) κανένας κανόνας για το αν απαντάμε ή δεν απαντάμε σε επισκέπτες (ανώνυμους και επώνυμους) ή το πώς και γιατί απαντάμε ή αγνοούμε. Αν αναζητούσαμε «δομημένο διάλογο» και «δημοκρατικό συγκεντρωτισμό» τότε θα φτιάχναμε κόμμα ή θα βρίσκαμε ένα από τα υφιστάμενα για στέγη και εκτόνωση.
Συμφωνώ επίσης με το φίλο Νίκο και στις διαπιστώσεις του για το τι ακριβώς ήταν αυτό που προξένησε την πρόσφατη ιστορία (τα «Ανωνυμικά»!). Ναι, ίσως επιτεθήκαμε στους επισκέπτες μας χωρίς να λάβουμε υπόψη και να ασχοληθούμε με τις απαντήσεις του φίλου μας που όντως συνέχιζαν την συζήτηση. Ωστόσο, εκεί ακριβώς είναι το όλο «θέμα αρχής» που με οδήγησε να αναφωνήσω «Αποχωρώ»:
Δεν είμαι υποχρεωμένος να απαντάω σε οτιδήποτε σκεφτεί και γράψει ο κάθε φίλος μας στη Φούσκα και πολύ περισσότερο δεν είμαι υποχρεωμένος να το κάνω καθ’ υπόδειξη των (σε ρόλο κριτή) επισκεπτών. Παρ’ όλα αυτά τα κείμενα που ευχαριστήθηκα πιο πολύ όταν τα έγραψα (όπως το «Mind the gap») προήλθαν από την ευγενή πρόκληση (έτσι την ερμήνευσα εγώ) που ένοιωσα από την ανάρτηση του Backbencher. Θα μπορούσα άνετα να του επιτεθώ σε προσωπικό επίπεδο για της απόψεις του («τα λες ως βολεμένος που σπούδασε στην Ελλάδα ενώ εμείς οι μετανάστες (my ass!)...» κλπ. κλπ. ).
Καλώς ή κακώς, όμως, το θέμα μας δεν είναι ο Backbencher, ο Νίκος, ο Η.Θ. ή ο οποιοσδήποτε άλλος. Το θέμα μας είναι οι απόψεις που εκφράζει. Και οι προσωποποίηση των απόψεων είναι τεράστιο σφάλμα και σε λογικό και σε ιδεολογικό επίπεδο. Όσοι π.χ. ανάγουν τα αδιέξοδα της τρέχουσας κυβέρνησης σε προσωπικά χαρακτηριστικά του ηγέτη της («βλέπει βίντεο», «τρώει πολύ», «τον κάνουν ότι θέλουν» κλπ.) όχι μόνο βρίσκεται μακριά από την αλήθεια και τον ορθό δρόμο αναζήτησης της αλλά καλλιεργεί (ηθελημένα ή όχι) μια βαθύτατα συντηρητική και ανεδαφική άποψη για την διαλεκτική των ιδεών, την μηχανική των κοινωνικών φαινομένων και την κοινωνική φυσιολογία του ανθρώπου.
Και αυτή η προσωποποίηση των απόψεων έχει δύο πηγές.
Η πρώτη ανάγεται σε ένα ανατολίτικο-μεογειακό χαρακτηριστικό της φυλής μας. Η κριτική του καφενέ, η καθημερινή «δημοσιογραφία» του απλού ανθρώπου (περιφραστικά η λέξη «κουτσομπολιό») και η παθολογική εμμονή στην ενασχόληση με την ζωή των γύρω μας είναι οι παρενέργειες της ανατολίτικης – μεσογειακής μας κουλτούρας η οποία μπορεί μεν να έχει ζεστασιά, ανθρωπιά και αλληλοϋποστήριξη, αλλά συχνά - πυκνά ξεφεύγει. Αυτό το ανατολίτικο-μεογειακό χαρακτηριστικό έχει περάσει και στην σύγχρονη διαλεκτική μας: «αυτός είναι βολεμένος γι’ αυτό τα λέει έτσι», «αυτός είναι αριστερός», «αυτός είναι δεξιός» και πάει λέγοντας. Και το περίεργο είναι ότι αν κανείς έμενε στις ιδέες και όχι στους φορείς τους, τότε αρκετές φορές τα συμπεράσματα θα ήταν εντελώς διαφορετικά. Γιατί υπάρχουν καλοταϊσμένοι που μιλάνε πολύ καλά για τις ανάγκες των νηστικών (αν θυμάμαι καλά ο Καρλ Μαρξ δεν ήταν και κανένα φτωχόπαιδο) και νηστικοί που υπηρέτησαν επάξια τα συμφέροντα των καλοταϊσμένων (ονόματα δε λέμε, οικογένειες δεν θίγουμε!). Έχει λοιπόν αξία να κοιτάμε τα λόγια, τις πολιτικές πράξεις και τις ιδέες πολύ περισσότερο από τη φυσιογνωμία του φορέα τους. Αυτή μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις έχει αξία και σίγουρα όχι συνεπή και απόλυτη.
Η δεύτερη πηγή της προσωποποίησης των απόψεων είναι η τηλεοπτική φύση της σύγχρονης δημοκρατίας. Δυστυχώς δεν έχει εφευρεθεί τηλεοπτικός δέκτης ο οποίος να καταφέρνει να οπτικοποιεί ιδέες. Οι τηλεοπτικοί δέκτες μπορούν το πολύ - πολύ να δείξουν πρόσωπα που μιλάνε ή η προσπαθούν να εκφράσουν ιδέες. Αλλά αυτό είναι βαρετό για το ποικιλόμορφο κοπάδι των τηλεθεατών. Βλέπετε είναι πολύ πιο εύκολο να οπτικοποιήσεις το γεγονός ότι ο Γιωργάκης θέλει γρήγορα να βρεθεί στην εξουσία (όχι για εκείνον αλλά για την φουκαριάρα τη μάνα του!) και πολύ πιο δύσκολο να δείξεις όλους εκείνους τους μηχανισμούς που ενεργοποιούνται και να αναλύσεις όλα εκείνα τα φαινόμενα που εκτυλίσσονται με αυτό το σκοπό (όπως π.χ. τις ζυμώσεις στο εκδοτικό και τηλεοπτικό κατεστημένο ή την δραστηριοποίηση του κομματικού μηχανισμού που το Σεπτέμβρη του 2007 «έλιαζε ακαμάτης τα αχαμνά του»). Έτσι λοιπόν η σύγχρονη τηλεόραση (όπως έχει διαμορφωθεί) αγαπάει να αποφεύγει τις ιδέες, τις αναλύσεις και τα λόγια και να κολλάει στις εικόνες, στα πρόσωπα και την εύκολη «ταμπέλα». Για την τηλεόραση είναι πιο ενδιαφέρων τύπος ο Θεόδωρος Πάγκαλος ειδικά όταν αναλάβει να «λούσει» κάποιον από τον Παπαγιαννάκη (τον Ευρωβουλευτή του Συνασπισμού) ο οποίος ακόμα και αν διαφωνείς μαζί του δεν μπορείς παρά να του αναγνωρίσεις ότι έχει ξεκάθαρο πολιτικό λόγο.
Δυστυχώς η σύγχρονη «κοινωνική παιδαγωγική» έχει αφεθεί στα χέρια των τηλεοπτικών δημοσιογράφων, των τηλε-προσωπικοτήτων και των διακοσμητικών προσώπων που διανθίζουν τις εκπομπές τους με αποτέλεσμα αυτή η ταμπελο-παραγωγική προσέγγιση να μεταφέρεται στην καθημερινότητα μας.
Σε μια εποχή που η παραγωγή, η αναζήτηση, ο έλεγχος και η επεξεργασία των ιδεών έχει υποχωρήσει μπροστά στην δύναμη της εικόνας και στην αδυναμία του μυαλού να κατανοήσει τι συμβαίνει γύρω του, θεωρώ - το λιγότερο - χάσιμο χρόνου να ασχολούμαστε με πρόσωπα ή να «την βρίσκουμε» με ανούσιες προσωπικές εκτονώσεις.
Στην εποχή μας αυτό που κάνουμε στη Φούσκα όταν βρίσκουμε το χρόνο, αυτό που κάνουμε στο τραπέζι μας όταν καταφέρνουμε να το γεμίσουμε και αυτό που κάνουμε στα σπίτια μας όταν το επιτρέπει η καθημερινότητα είναι να επικοινωνούμε, να σκεφτόμαστε να προβληματιζόμαστε. Και - ας με διορθώσει όποιος έχει δει κάτι άλλο - αλλά τέτοιες ευκαιρίες δεν παρέχονται πλουσιοπάροχα και αβασάνιστα: πρέπει να προσπαθήσεις για να τις δημιουργήσεις. Αν στην Φούσκα σε ενοχλούν οι δεξιοί (οι αριστεροί, ή οι άλλοι, το ίδιο κάνει), στο τραπέζι οι συνδαιτυμόνες και στο σπίτι η γυναίκα σου τότε δεν υπάρχουν πολλές ελπίδες.
Αυτό ακριβώς λοιπόν είναι η απάντηση,
- στον Backbencher που κάτι δεν του πάει (ας τον καλέσει κάποιος πίσω στη Φούσκα, ήμαρτον, δεν μπορώ χωρίς Backbencher),
- σε όσους καλώς κατάλαβαν ότι δεν αποχωρώ παρά το τι έγραψα,
- σε όσους αναρωτιούνται «πως την έχουμε δει εδώ στη Φούσκα»:
Η αποτίμηση αυτού που κάνουμε είναι μια χρήσιμη (υποκειμενική) λειτουργία η οποία μπορεί να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν δεν έχουμε τι άλλο να κάνουμε. Με άλλα λόγια και πιο απλά: είναι καλύτερο να γράφεις ΣΤΗ Φούσκα παρά να γράφεις ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ τη Φούσκα!
Επειδή όμως η κριτική και η αυτοκριτική είναι αναπόφευκτες θα πω μονάχα ένα πράμα. Αν χρειάζεται να αποτιμήσουμε αυτό που κάνουμε, αν υπάρχει καν νόημα στο να το αξιολογήσουμε, τότε υπάρχουν μόνο τρία στοιχεία - κριτήρια που θα ήθελα να εκπληρώσουμε:
- Η διάρκεια στο χρόνο. Τίποτα δεν ζει αιώνια. Θα χαιρόμουν όμως αν η Φούσκα δεν ήταν απλά η «δημιουργική απασχόληση» μιας και μόνο χρονιάς.
- Η επέκταση. Θα μου άρεσε αν η παρέα μας μεγάλωνε. Δεν θέλω κοινό. Προτιμώ συνομιλητές.
- Η δημιουργική μετεξέλιξη. Επειδή τίποτα δεν ζει αιώνια και τίποτε δεν μεγαλώνει απεριόριστα θα θεωρούσα «επιτυχία» για μια Φούσκα (ακόμα και αν χαθεί) να «γεννήσει» είτε σε ατομικό είτε σε συλλογικό επίπεδο νέα πράγματα. Οτιδήποτε! Που ξέρετε, όταν αφήσεις ανθρώπους να επικοινωνήσουν ελεύθερα πολλά μπορεί να συμβούν!
Το πιάσατε το υπονοούμενο: δεν αποχωρώ, θέλω πίσω τον Όθωνα και από τα συμφραζόμενα συνάγεται ότι χαίρομαι ιδιαίτερα για τους νέους της παρέας (όπως ο wgibson!).
Πάμε παρακάτω...
Διατελώ φιλικά,
ΓΠΚ
Υ.Γ. 1: Πάμε συνέδριο;
Υ.Γ. 2: Πάμε κάλπη;
Υ.Γ. 3: Πάμε καρναβάλι;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου